Teoribog kategori C – D – C/E – D/E – Afsnit 6

büyük arabalar
Sürücü kursu
teori̇ ki̇tabi
C - D - C/E - D/E kategorileri için

Büyük otomobiller ve kamyonlar

6. Motor ve şanzıman.
Bilginizi test edin
Kat. C - D - C/E - D/E - D/E - Bölüm 6

6. Motor ve şanzıman.

Motorlar

Otomobilin motoru benzinli ya da dizel olabilir. Kamyon ve otobüslerdeki motor çoğu durumda 6, 8 veya daha fazla silindirli 4 zamanlı dizel motordur.

4 silindirli motor.

4 zamanlı motor:

4 zamanlı motorun prensibi, hava ve yakıt karışımı ateşlendiğinde motorun her bir silindirindeki bir pistonun harekete geçmesidir.

Hareket dört vuruşta gerçekleşir:
1. emme
2. Sıkıştırma
3. Yanma
4. Egzoz

1. Taktik.
2. Taktik.
3. Taktik.
4. Taktik.

Pistonların yukarı ve aşağı hareketi bir krank mili tarafından dönme hareketine çevrilir ve bu hareket debriyaj, dişliler ve diferansiyel aracılığıyla otomobilin tahrik tekerleklerine aktarılır.

Dizel motorlar

Bir dizel motorda hava silindire emilir ve yakıt nozullar kullanılarak yüksek basınç altında silindirlere enjekte edilir. Hava girişinin önünde, havadaki yabancı maddeleri tutmak için bir hava filtresi bulunur. Yakıt pompasının önünde yakıttaki yabancı maddeleri tutmak için bir yakıt filtresi bulunur. Bu filtreler düzenli aralıklarla değiştirilmelidir.

Bir dizel motorda yanma, silindirdeki yüksek basınç (sıkıştırma) nedeniyle kendiliğinden yanma ile gerçekleşir. Otomatik ateşleme yüksek sıcaklık/basınç gerektirir. Bu nedenle, motoru çalıştırırken silindirlerdeki havanın genellikle ısıtılması gerekir.

Bu işlem genellikle gösterge panelindeki bir anahtar veya kontak anahtarının çalıştırılmasıyla enerjilendirilen bir kızdırma bujisi kullanılarak yapılır.

1. Kaplin.
2. Şanzıman.
3. Kardan mili.
4. Destek yatağı.
5. Tahrik mili.
6. Diferansiyeller.
7. Diferansiyel kilidi.
8. Pişirme gereçleri.
9. Göbek küçültme.

Dizel motorlar.
Yakıt pompası.
Yakıt filtresi.
Hız sınırlayıcı.
Nozul borusu.

İşletim hataları:

Ön ısıtıcı kullanılmazsa veya çok kısa süre kullanılırsa, soğuk bir dizel motor çalışmayabilir veya zorlukla çalışabilir.

Kış döneminde yanlış yakıt seçilirse, yakıt filtresinde veya depo ile motor arasındaki yakıt borusunda tıkanma (parafin oluşumu) nedeniyle motor arızası riski vardır.

Yakıt sisteminin havalandırılması:

Yakıt sistemindeki hava, çalıştırma zorluklarına ve ardından çekiş kaybına veya motorun durmasına neden olacaktır.

Yakıt sisteminin havalandırılması aşağıdaki durumlarda gerekli olabilir:

Yakıt sistemi arızalı olup, hava girmesine izin vermektedir.
Arabanın yakıtı bitti.
Yakıt sistemi temizlik veya filtre değişimi için açılmıştır.
Motor çok uzun süredir rölantide çalışıyor.

Kullanım kılavuzundaki talimatlara göre havalandırın.

1. Yakıt filtresi.
2. Havalandırma vidası.
3. doldurma vidası.
4. Havalandırma vidası.
5. El pompası.
6. Yakıt deposu.

Motoru kontrol ediyorum:

Motorun yeterli yağlama yağı ile doldurulması önemlidir. Yağ seviyesi, yağ çubuğundaki minimum ve maksimum işaretleri arasında olmalıdır (varsa kontrol lambası).
Soğutma sistemi, kullanım kılavuzundaki talimatlara göre yeterince doldurulmalıdır.
Debriyaj hidroliği bulunan araçlarda, sistemde yeterli sıvı olup olmadığını kontrol edin.
Egzoz sistemi sıkı olmalı ve anormal egzoz gürültüsüne göre değerlendirildiğinde yeterli gürültü sönümleme etkisine sahip olmalıdır.

Motor arızası belirtileri:

Motor egzozundan çıkan aşırı duman aşınmış bir motora veya yakıt sisteminde bir arızaya işaret edebilir.
Hızlanma sırasında anormal miktarda gürültü varsa, bu egzoz sisteminde bir arıza olduğunu gösterir (kırılma veya korozyon).

Hız sınırlayıcı:

Daha yeni kamyonlar, hız 90 km/saati geçmeyecek şekilde ayarlanmış bir hız sınırlayıcı ile donatılmalıdır.
Yeni otobüsler ve yolcu otobüsleri maksimum 100 km/sa hıza ayarlanmış bir hız sınırlayıcı ile donatılmalıdır.

Yağlama

Yağlama, antifriz ve bakım, araç üreticisinin talimatlarına göre yapılmalıdır. Kullanıcı el kitabına bakın.

Debriyaj

1. Motor bağlanmıştır.
2. Motor bağlantısı kesilmiştir.

Debriyajın ana işlevi, dururken ve vites değişimleri sırasında motor ile vites kutusu arasındaki bağlantıyı devreye sokmak ve devreden çıkarmaktır. Debriyaj, debriyajı devreye sokarken kayma olmadan motorun tam çekiş gücünü iletebilmelidir.

Debriyaj genellikle pedal basıncı ile etkinleştirilir ve bu basınç genellikle hidrolik ve muhtemelen basınçlı hava kullanılarak debriyaja aktarılır. Bu, aracın basınçlı hava sisteminden gelen basınçlı hava olmadan debriyajı etkinleştirmenin çok zor olabileceği anlamına gelir.

Başarısızlık belirtileri:
Aracın hızını artırmadan hızlanırken motor devri artarsa, bu debriyajda bir arıza olduğunu, yani debriyajın "kaydığını" gösterir.

İşletim hataları:
Kavrama noktasında debriyajın çok yavaş çalışması ekstra aşınmaya ve debriyajın hasar görme riskine neden olur.

(Motorun tasarımı ve konumu nedeniyle vites seçimini dinlemek zordur. Bu nedenle aracın kullanım kılavuzundaki talimatları izlemelisiniz).

Yüksek seslerle birlikte vites değiştirme zorlaşıyorsa, bu durum vites kutusunda veya debriyajda bir arıza veya hataya işaret edebilir.

Hız ve çekişte gerekli ayarlamaları yapabilmek için, otomobilin farklı kombinasyonlarda kullanılabilen bir dizi dişli seti içeren bir vites kutusu ile donatılmış olması gerekir. Büyük otomobillerin çoğunda ileri vites için beĢ veya daha fazla vites ve geri vites için bir vites bulunur. Daha büyük araçlarda, "Yüksek" ve "Düşük" vitesler arasında bir anahtar vardır, bu da uygun vitesin seçilmesinde daha fazla seçenek sağlar. Böyle bir vitesi kullanmak için aracınızın kullanım kılavuzundaki talimatları izleyin. Belirli sürüş stilleri için tam otomatik vites kutuları kullanılır.

İşletim hataları:
Motora aşırı yük bindiren ve zarar veren yanlış viteste sürüş, gereksiz dumana yol açabilir.

1. Diferansiyel (arka tekerlek)
2. Pişirme gereçleri.

Diferansiyeller

Diferansiyel temel olarak aracın tahrik tekerleklerinin aksları arasına yerleştirilmiş bir dişli mekanizmasından oluşur. Diferansiyel bir kardan mili aracılığıyla vites kutusuna bağlanır ve motorun çekiş gücü her iki arka tekerleğe eşit olarak dağıtılırken viraj alırken gerekli olan arka tekerleklerin farklı hızlarda dönmesine izin verecek şekilde tasarlanmıştır.

Diferansiyel kilidi

Bir diferansiyel kilidi ile diferansiyelin etkisi iptal edilebilir, böylece arka tekerlekler yalnızca aynı hızda dönebilir. Bu, arka tekerleklerin farklı çekiş gücüne sahip olduğu durumlarda, örneğin kaygan veya yağlı koşullarda tekerlek patinajını önler. Diferansiyel kilidi, araç dururken veya her iki arka tekerleğin de eşit tutuşa sahip olduğu ve aynı hızda döndüğü düz sürüş sırasında gösterge panelindeki bir düğme kullanılarak açılıp kapatılabilir.

İşletim hataları:

Diferansiyel kilidi devredeyken viraj almak diferansiyele zarar verme riski taşır ve sürüş davranışını (direksiyon) önemli ölçüde değiştirir.

1. Diferansiyel kilidi devre dışı.
2. Diferansiyel kilidi devrede.

ASR (Anti Spin Düzenlemesi)

ASR, örneğin kaygan bir yol yüzeyinde, karlı duraklardan çıkarken veya yağlı bir yol yüzeyinde viraj alırken tahrik tekerleklerinin patinaj yapmasını (dönmesini) önler. ASR optimum tahrik için düzenleme yapar. ASR sistemi çalışıyorsa bir uyarı ışığı sürücüyü uyarır.

Enerji ve çevre dostu sürüş

Hava ve gürültü kirliliğini önlemek için motorun uzun süre rölantide çalışmasına izin vermeyin. Motor sadece sürüşten hemen önce veya fren sisteminde yeterli çalışma basıncı elde etmek için gerekli kısa süre için çalıştırılmalıdır. Sürüş tarzının da yakıt tüketimi üzerinde önemli bir etkisi vardır. Yüksek hızlar ve güçlü ivmelenme ile agresif sürüş, örneğin sollama yaparken, yakıt tüketimini önemli ölçüde artırırken, uygun sürüş tekniği 10%'ye kadar yakıt tasarrufu sağlayabilir. Enerji tasarruflu sürüş tekniği, genellikle gereksiz ve sık hız değişikliklerinden kaçınmak anlamına gelir.

Işık kontrollü bir kavşağa yaklaşırken, durmanız gerekip gerekmeyeceğini tahmin etmeli ve eğer gerekliyse, yüksek hızda devam edip sonunda ani fren yapmak yerine, kavşağa doğru olan yolculuğun son kısmı için hızınızı ayarlamalısınız.

Eko-sürüş ile ilgili diğer yasal hükümler

Araç, gereksiz gürültü, duman ve gaz üretmeyecek şekilde çalıştırılmalıdır.
Yerleşim alanlarında gereksiz ve rahatsız edici sürüş yapılmamalıdır. Sürüşün gerekli olduğu durumlarda, sürücü başkalarını mümkün olduğunca az rahatsız edecek şekilde araç kullanmalıdır.
Rölantide çalışma yasakları.
Yavaşlarken, gaz pedalını tamamen bırakarak ve motor frenini devreden çıkarmak yerine uygulayarak (motor freni) yakıt tüketimi azaltılabilir.