Teoribog kategori B – Afsnit 9.1-9.5

Binek araç
Sürücü kursu
teori̇ ki̇tabi
B kategorisine

Bölüm 9.1 - 9.5: Sürüş teknolojisi tesisindeki manevralar
Bilginizi test edin
Kat. B - Bölüm 9.1 - 9.5

Bölüm 9.1 - 9.5: Sürüş teknolojisi tesisindeki manevralar

Araç nasıl tepki verir?

Sürüş merkezinde, hızın direksiyon ve frenleme üzerindeki etkisini deneyimleme fırsatına sahip olacaksınız. Buradaki fikir, bu manevraların size aracın farklı durumlarda nasıl tepki verdiğini daha iyi anlamanızı sağlayacağıdır. Hızın tek başına bir manevranın başarılı olup olmadığını belirleyebileceğinin farkında olmanız önemlidir.

Sürüş merkezindeki egzersizler 70 km/saatten daha yüksek hızlarda yapılmamalıdır. Egzersizler sırasında arabada yalnızsınız.

Bu bölüm hem teori hem de sürüş merkezindeki alıştırmalar için hazırlık içerir. Bölüm 2'de olduğu gibi, bu bölümü de hazırlık olarak kullanabilirsiniz, ancak sürüş merkezine vardığınızda ek alıştırmalar ve değişiklikler için fırsatlar olabilir, ancak eğitmeniniz bu konuyu ele alacaktır.

Kavrama ve yükleme

Çekiş gücü

Bölüm 5'te okuduğunuz gibi çekiş, aracın yolda ne kadar iyi kaldığının bir ölçüsüdür. Motorun, frenlerin ve direksiyon hareketlerinin gücünden ancak yol tutuş sayesinde faydalanılabilir. Bu nedenle, çekiş tüm hızlanma, frenleme ve direksiyon hareketleri için önemlidir.

Kar, buz veya ıslak ve yağlı koşullar nedeniyle yol kaygan olduğunda, çekiş gücü azalır ve bu nedenle gaz, debriyaj, fren ve direksiyon simidini kullanırken dikkatli olmanız gerekir. Aynı zamanda, uygun şekilde düşük bir hızı korumanız önemlidir. Karla kaplı yollarda sürüş sırasında kış lastikleri kullanılarak çekiş önemli ölçüde iyileştirilebilir.

Yükleniyor

Bir otomobil arkadan o kadar ağır yüklenebilir ki ön tekerleklerin yola yaptığı basınç azalır. İlk olarak, bu aşırı direksiyon kırma eğilimine yol açabilir. İkinci olarak, çekişi azaltır ve aracı yönlendirme kabiliyetini azaltır. Ancak yol tutuşunun azalması aynı zamanda önden çekişli bir otomobilin daha yavaş hızlanması (tekerlek patinajı nedeniyle motor gücünden gerektiği gibi yararlanılamaz) ve fren yaptığınızda tekerleklerin erken kilitlenmesi anlamına gelir. Her iki durumda da direksiyonu çevirdiğinizde araç yönlendirilemez.

Aracın yanlış yüklenmesi ağırlık merkezinin konumunda önemli bir değişikliğe neden olur. Özellikle tavan kutusundaki yük ve eşyalar yanlış yerleştirilmişse devrilme riski artar.

Lastik basıncı çok yüksek veya çok düşükse, lastiğin yolla teması değişir ve bu da aracın direksiyon özelliklerini değiştirir.

Normal lastik basıncı.

Lastik basıncı çok yüksek.

Lastik basıncı çok düşük.

Aşınmış bir lastik sırt deseni ıslak koşullarda yol tutuşunu büyük ölçüde azaltır. Şiddetli yağmurda veya su birikintilerinde araç kullanıyorsanız, suda kızaklama riski vardır. Yepyeni lastiklerde bile, lastik sırtı suyu tahliye edemiyorsa suda kızaklama meydana gelebilir.

Hız, fren mesafesi ve çekiş gücü

Hareket enerjisi

Bir araba harekete geçirildiğinde, kinetik enerji adı verilen belirli bir miktarda enerji alır. Bu kinetik enerji, debriyaj basılı veya araç boşta olduğu için motor çekmese bile aracın belli bir mesafeyi kat etmeye devam etmesini sağlar.

Hız ve kinetik enerji arasında güçlü bir korelasyon vardır. Eğer hızı iki katına çıkarırsanız, kinetik enerji dört katına çıkar. Başka bir deyişle, hızı iki katına çıkardığınızda arabayı durdurmak için dört kat daha fazla güç gerekir - ve bu aynı zamanda fren mesafesinin dört katına çıkması anlamına gelir. Frenler sayesinde, kinetik enerjiyi kullanarak aracın kendi başına gidebileceği mesafeyi kısaltabilirsiniz. Kinetik enerji frenleme sırasında frenlerde ısıya dönüştürülür. Ancak bir çarpışmada kinetik enerji kişi ve araçta hasara dönüşür. Hız arttıkça hasar da önemli ölçüde artar.

Merkezkaç kuvveti

Bir virajdan geçerken veya kaçınma manevrası yaparken, araç, aracı virajın dışına "çekmeye" çalışan enine bir kuvvetten etkilenir. Bu kuvvete merkezkaç kuvveti denir. Hız ve merkezkaç kuvveti arasında, hızın iki katına çıkmasının merkezkaç kuvvetini dört katına çıkaracağı anlamına gelen bir ilişki vardır. Başka bir deyişle, dönüş boyunca doğru şekilde yönlendirmeyi çok daha zor hale getirmek için hızda yalnızca küçük bir artış gerekir.

Yılda yaklaşık 25 kaza.

Eğri yarıçapının yarıya indirilmesi (yani iki kat daha keskin bir dönüş) merkezkaç kuvvetini iki katına çıkaracaktır. Eğri yarıçapının iki katına çıkarılması (yani yarı keskin bir dönüş) merkezkaç kuvvetini yarıya indirecektir.
merkezkaç kuvveti. Bu koşullar, özellikle yüksek gövdeli sürüşlerde (örn. kamyonet veya portbagajlı otomobil) büyük önem taşır. Çok yüksek sürüşlerde
virajlarda bu tür araçlarla hız yaparsanız, devrilme riski artacaktır.

Fren uzunlukları

Fren mesafesi, fren pedalına basıp frenlemeye başladığınız andan itibaren aracın durana kadar kat ettiği mesafedir.

Aşağıda, daha sonra sürücü kursunda kendi başınıza deneyimleyeceğiniz fren mesafeleri hakkında bir şeyler öğreneceksiniz.

Fren mesafesi, diğer şeylerin yanı sıra, fren pedalına ne kadar sert bastığınıza bağlıdır. Düz ve kuru bir yolda 60 km/sa. düz ve kuru bir yolda, fren mesafesi hafifçe fren yaparsanız yaklaşık 50 metre, oldukça sert fren yaparsanız yaklaşık 30 metre, çok sert fren yaparsanız yaklaşık 20 metre ve acil bir duruş yaparsanız yaklaşık 17 metredir.

Hızınızı biraz artırırsanız, bunun fren mesafesi üzerinde büyük bir etkisi olur. Hızınızı 30 km/saatten 40 km/saate, 60 km/saatten 80 km/saate veya 80 km/saatten 110 km/saate çıkarırsanız neredeyse iki katına çıkar. ya da 80'den 110 km/saate çıkarırsanız. Hızın iki katına çıkarılması fren mesafesini dört katına çıkaracaktır.

Fren mesafesi ayrıca yol tutuşuna ve dolayısıyla frenlemenin gerçekleştiği yol yüzeyine de bağlıdır.

Saatte 80 km hızla yaklaşık 35 metrelik bir fren mesafesi elde edilebilir. düz, kuru bir yolda - tekerlekler kilitlenmeden.
Fren mesafesini 35 metreye çıkarmak için hız, ıslak asfaltta veya çakılda 60 km/saati, sert karda 40 km/saati ve 30 km/saati aşmamalıdır. sert karda ve 30 km/sa. buz üzerinde.

İyi bir yol yüzeyinde, 30 km/saat hızla giden sıradan bir binek otomobil için fren mesafesi 6 metreyi geçmemelidir. Aynı hızda ve azami brüt ağırlığı 3.500 kg olan bir kamyonet için bu mesafe 7 metreyi geçmemelidir. Yasal bir el freni ile 30 km/s hızda fren mesafesi 20 metreyi geçmemelidir.

Yokuş aşağı inerken fren mesafesi artar.

Fren mesafesi egzersizleri
Aşağıdaki alıştırmalar kuru bir yol yüzeyinde yaklaşık 60 km/saat hızla gerçekleştirilir.
- Yaklaşık 50 metrelik bir fren mesafesi elde etmek için hafifçe fren yapın.
- Yaklaşık 30 metrelik bir fren mesafesi elde etmek için oldukça sert fren yapın.
- Yaklaşık 20 metrelik bir fren mesafesi elde etmek için çok sert fren yapın.
- Acil durum frenlemesi yapın.

Çekiş gücü kullanımı

Aşağıda anlatılanlar teori ve pratiğin bir birleşimidir.

Kaygan bir yol yüzeyinde fren yaparken tekerleklerin kilitlenmesini (yani tekerleklerin dönmemesini) önlemek için fren pedalına sadece hafifçe basın. Kilitli tekerlekler fren mesafesini artırır.

Yeni araçlarda ABS frenler bulunmaktadır. ABS frenler kilitlenmeyi önleyici özelliktedir çünkü fren pedalına sertçe basıldığında bile fren sistemi tekerleklerin dönmesini (dönmesini) sağlar. Sistem çalışırken fren pedalında güçlü bir titreşim olur, ancak frenleme gerektiği sürece pedal basıncını korumanız gerekir.

ABS frenleri olmayan bir araçta, mümkün olan en iyi frenleme için tekerleklerin dönmesini sağlamak üzere fren pedalındaki basıncı ayarlamak size kalmıştır.

Bir çift tekerleğin yolun kuru bir bölümünde, diğer çiftin ise ıslak bir bölümünde fren yapması aracın şiddetli bir şekilde savrulmasına neden olabilir. Savrulma ABS fren sistemine sahip araçlarda da meydana gelebilir.

Çoğu yeni otomobil, savrulma veya devrilmeyi önleyebilen Elektronik Denge Kontrolü (ESC)/Elektronik Denge Programı (ESP) ile donatılmıştır. ESC'li otomobiller, otomobilin her yöndeki hareketini algılayan sensörlerle donatılmıştır. Sistem bir savrulmanın yaklaştığını algıladığında, aracı düzeltmek için bir veya daha fazla tekerlek daha kısa veya daha uzun bir süre frenlenir.

Kaygan bir yol yüzeyinde keskin bir dönüş yaparsanız, aracın direksiyon simidinin hareketlerini takip etmediğini görebilirsiniz, ancak kaygan bir yol yüzeyindeki bir virajda şiddetli frenleme veya hızlanma bile aracın viraj boyunca rotasında kalmamasına neden olabilir.

Yol tutuşunu kullanarak pratik yapın

Kuru bir yol yüzeyinde:
Yaklaşık 60 km/saat hızla fren yapın. ve fren pedalındaki basıncı, tekerlek kilitlenmeden veya patinaj yapmadan fren mesafesini en aza indirecek şekilde ayarlayın.

Kaygan bir yol yüzeyinde:
- Tekerlek patinajı veya savrulma olmadan başlayın - yaklaşık 50 km/s'ye kadar kademeli olarak artan hızlarda mümkün olan en kısa mesafede fren yapın.
- Hızınızı kuru yoldakiyle aynı fren mesafesini sağlayacak şekilde ayarlayın, yaklaşık 20 metre.

Kuru/kaygan bir yol yüzeyinde (düzensiz sürtünme):
Bir çift tekerlek yolun kuru bir bölümünde ve diğer çift tekerlek yolun düz bir bölümündeyken, kademeli olarak artan hızlarda fren yapın. Savrulmayı önlemek için fren pedalındaki basıncı ayarlayın. Araç savruluyorsa direksiyonu düzeltin.

Karayolu üzerindeki engeller

Önünüze çıkan ani engellere nasıl doğru tepki vereceğinizi öğrenmeniz gerekir. Yine bu egzersizler sırasında kaygan bir yolda kuru bir yola kıyasla hızınızı ne kadar azaltmanız gerektiğini öğreneceksiniz.

Slalom

Kuru bir yol yüzeyinde:
Uygun bir hızda (50 km/sa), 15-20 metre arayla 5-7 koni arasında slalom yapın. Araç üzerindeki etki en aza indirilmeli ve direksiyon, aracın her dönüş arasında yerleşeceği şekilde yapılmalıdır. Koltukta ve direksiyon simidine göre doğru oturmanın önemini fark etmelisiniz.

Fren yapmadan çift kaçınma manevrası

Kuru bir yol yüzeyinde:
Saatte 50-60 km hızla. işaretli bir engele çarpmaktan kaçınmak için şerit değiştirirsiniz. Engeli geçtikten sonra, hızlı bir şekilde orijinal şeridinize geri dönün.

Kaygan bir yol yüzeyinde:
Uygun bir hızda, işaretli bir engele çarpmamak için şerit değiştirirsiniz. Engeli geçtikten sonra, hızlı bir şekilde orijinal şeridinize geri dönün. Bu alıştırma size kaygan bir yolda bir engele çarpmamak için hızınızı ne kadar azaltmanız gerektiğini öğretecektir.

Egzersiz düzeni normal bir yoldakiyle aynı olmalıdır.

Kombine frenleme ve kaçınma manevrası

Kuru bir yol yüzeyinde:
Saatte 70 km hızla. fren yapın - tekerlekleri kilitlemeden - işaretli bir engele o kadar yaklaşın ki durma şansınız kalmasın. Fren pedalını bırakın, direksiyonu engelin yanından geçirin ve fren yaparak durun.

Kaygan bir yol yüzeyinde:
Uygun bir hızda (sizin belirleyeceğiniz), tekerleklerinizi kilitlemeden, işaretli bir engele durma şansınızın olmadığı kadar yakın bir yerde fren yapın. Fren pedalını bırakın, direksiyonu engelin yanından geçirin ve fren yaparak durun.

Egzersiz düzeni normal bir yoldakiyle aynı olmalıdır.

Patinajdan sonra çekişi yeniden kazanma

Patinaj yaparken asla fren veya gaz pedalını kullanmayın - bu sadece patinajı daha da kötüleştirecektir. Aşağıdaki alıştırmalar kaygan bir yol yüzeyinde gerçekleştirilir ve otomobilin doğru kullanımına aşina olmanız ve bunları gerçekleştirmede biraz beceri kazanmanız için tasarlanmıştır.

Virajlarda sürüş

Kaygan bir yol yüzeyinde:
Farklı yarıçaplara sahip virajlarda seyahat ederken hızın önemini deneyimleyeceksiniz.

Arka tekerlek patinajı

Kaygan bir yolda:
Arka tekerlek dışarı kayarken debriyaj pedalına basın ve tüm hizalama boyunca basılı tutun. Direksiyon simidini orijinal hareket yönüne, yani aracın arka ucu dışarı kayarken aynı tarafa geri çevirin. Arka uç düzeldiğinde, direksiyon simidini tekrar düz ileri çevirin, aksi takdirde karşı tarafa doğru başka bir kayma riskiyle karşı karşıya kalırsınız.

Araç çekiş gücünü yeniden kazandığında ve rotasına geri döndüğünde, hafifçe hızlanırken debriyajı yavaşça kaldırın.

Egzersiz, ESC sistemi bağlı olmadan gerçekleştirilir.

Ön lastik kayması

Virajlı kaygan bir yolda:
Ön lastikler kayarken, debriyaj pedalına basarken ön tekerlekleri düz ileri konuma doğru çevirin. Düzelirken pedalı basılı tutun.
Araç tekrar direksiyonu takip ettiğinde, virajın şeklini dikkate alarak mümkün olduğunca düz bir yayda devam edin.

Egzersiz, ESC sistemi bağlı olmadan gerçekleştirilir.

Yüksek bir kaldırımın üzerinden geçtikten sonra kontrolü sağlayın

Yanlışlıkla yüksek bir kaldırımın üzerinden geçerseniz kontrolü kolayca kaybedebilirsiniz. Bu durum birçok insanın paniklemesine ve direksiyonu aniden kırmasına neden olur. Bunu yaparsanız, aracınız kolayca karşı şeride veya hendeğe sapabilir.

Yüksek kaldırımın üzerinden tekrar

Kuru bir yol yüzeyinde kademeli olarak artan hızlarda (40-60 km/s) gerçekleştirilen egzersiz, size doğru tepki vermeyi öğretmek için tasarlanmıştır.
- Yüksek bir kaldırımın üzerinden geçmek
- Hafifçe fren yaparak ve aracı kenar boyunca dümdüz ileriye doğru yönlendirerek hızı azaltın
- Sadece hızınız bunu güvenli bir şekilde yapmak için yeterince düşük olduğunda kenardan geri dönün.
- Koşullar izin veriyorsa, egzersizi sol taraftaki yüksek kenarla da yapmalısınız.

Teknik sürüş kursunda araç kullandığınızda, farklı koşullar altında aracı etkileyen kuvvetleri öğrendiniz. Hızdaki küçük bir artışın bile her manevrayı tamamlamanızı engellemek için yeterli olabileceğini deneyimlediniz. Ayrıca kritik bir durumla başa çıkabilmek için doğru sürüş tekniğinde ustalaşmanın önemli olduğunu öğrendiniz. Ancak en önemlisi, kendiniz ve diğer yol kullanıcıları için kritik durumlar yaratmaktan kaçınmaktır.

Sürüş merkezindeki dersler size araba hakkında iyi bir his verir ve sürüş becerilerinizi güncel tutmak için düzenli olarak teknikleri tazelemek iyi bir fikirdir. Ancak ne kadar iyi olursanız olun, çiğneyemeyeceğiniz bazı fizik kuralları olduğunu ve hızın saygı duymanız gereken unsurlardan biri olduğunu unutmayın!